ISTORIJAT
Naučna aktivnost Instituta datira iz pedesetih godina 20. veka. Pod ovim imenom Institut je osnovan 31. januara 1969. odlukom Skupštine FNRJ i Saveznog izvršnog veća, kojom su spojeni Odeljenje za istorijske nauke Instituta društvenih nauka osnovanog 1958. i Odeljenje za istoriju jugoslovenskog radničkog pokreta Instituta za izučavanje radničkog pokreta osnovanog 1956. godine. Ova fuzija je predstavljala izraz težnji da se formiranjem naučnoistraživačkog centra koji bi prekinuo sa praksom odvajanja izučavanja građanske istorije od istraživanja istorije radničkog pokreta, institucionalizuje naučno istraživanje savremene istorije. Od osnivanja do danas ISI nije menjao ime, lokaciju i predmet naučnog interesovanja, što ga čini jedinstvenom naučnom institucijom u ovom delu Evrope. Institut je smešten na četvrtom spratu nekadašnje zgrade Privilegovane agrarne banke, podignute 1934. prema projektu braće Krstić, gde se i danas nalazi. Reorganizacijom naučnih institucija SFRJ, u sklopu prenošenja saveznih ingerencija na republičke, novoosnovani Institut 1977. postao je ustanova Republike Srbije.
Predmet rada ISI bilo je izučavanje istorije 20. veka, posebno istorije Jugoslavije od njenog nastanka do sadašnjih dana, njenog unutrašnjeg razvoja i spoljnopolitičkog položaja, kao i izučavanje metodologije naučnog i stručnog rada u istoriografiji. U vreme osnivanja u Institutu je 50 zaposlenih realizovalo 11 naučnoistraživačkih projekata: (1) Društvenoistorijske pretpostavke i proces stvaranja Jugoslavije tokom i na završetku Prvog svetskog rata, (2) Ekonomski razvoj, klasna diferencijacija i promene u socijalnim strukturama u Jugoslaviji od 1918, (3) Društveno-politički i kulturni razvitak u Jugoslaviji između dva svetska rata 1918–1941, (4) Komunistička partija Jugoslavije i radnički pokret 1918–1941, (5) Međunarodni položaj i spoljna politika Jugoslavije 1918–1975, (6) KPJ–SKJ i međunarodni komunistički i drugi radnički i progresivni pokreti i organizacije u svetu 1919– 1974, (7) Jugoslavija u Drugom svetskom ratu, (8) Društveno-politički i kulturni razvitak SFRJ, (9) Nemačka agresija na Jugoslaviju i okupacija naše zemlje u toku Drugog svetskog rata, (10) Objavljivanje građe iz istorije Jugoslavije i (11) Bibliografija istorije radničkog pokreta i KPJ. U skladu sa tadašnjom koncepcijom. Institut za savremenu istoriju se bavio istorijom radničkog pokreta i Komunističke partije, ali je istovremeno postavio temelje za institucionalno proučavanje najnovije istorije, u vreme kada su institucije tog imena i usmerenja bile retkost u svetskim razmerama. Saradnici Instituta su samo u izdanju Instituta od 1969. do 1994. objavili 104 monografije, 48 periodičnih publikacija, 28 pregleda i tematskih zbornika, 114 zbornika dokumenata, 15 bibliografija i 11 hronologija.
Direktori Instituta
Pero Morača
1969–1975
Dr Pero Damjanović
1976–1982
Dr Petar Kačavenda
1982–2000
Dr Nikola B. Popović
2000–2004
Prof. dr Momčilo Pavlović
2004-2019.
Prof. dr Predrag J. Marković
od 2019.
Raspadom SFRJ rad Instituta za savremenu istoriju nije prekinut, premda je nepovoljna politička, društvena i materijalna situacija u zemlji dovela do smanjenja broja zaposlenih. Ipak, od 1995. do 2000. saradnici Instituta objavili su u okviru makro projekta Istorija Jugoslavije 20. veka (kroz potprojekte Istorija Jugoslavije 1918–1941, Jugoslavija u Drugom svetskom ratu 1941–1945. i Jugoslavija 1945–1992) još 33 monografije i veliki broj članaka čiji tematski opseg i metodološko usmerenje reflektuju napor kojim se Institut prilagođavao savremenim pristupima savremenoj istoriji.
Shodno reorganizaciji naučnog istraživanja u skladu sa politikom Ministarstva za nauku i tehnološki razvoj Republike Srbije, saradnici ISI su svome radu dodali nove projekte, preko kojih ostvaruju svoje naučne rezultate.
Institut za savremenu istoriju, Trg Nikole Pašića 11, Beograd, Srbija
tel.fax +381 11 33 98 362
Žiro račun: 840-42723-96 Uprava za trezor
Matični broj : 07010966
PIB: 100120874
